Futbolda Kara Para Nasıl Aklanıyor

Futbolda Kara Para Nasıl Aklanıyor

"Hayırsever iş insanlarının" da birer karapara aklayıcısı olabileceğini hiç düşündünüz mü?

Kara para dendiğinde çoğumuzun aklına, çok uzaklarda, hiç tanımadığımız korkunç insanların işlediği suçlar gelir. Sanki bu suç da, suçlusu da içinde yaşadığımız toplumun dışındadır.

Oysa gerçek farklıdır.

Her gün gazete sayfalarında, TV ekranlarında pek aşina oldukları objektiflere gülerken izlediğimiz bir iş adamı, kim bilir belki dün el sıkıştığımız, muhtemelen geçen hafta selamlaştığımız "saygın" görünüm ve isimli pek çok insan, bu suçu hayli ileri yöntemlerle ve sistematik biçimde işleyerek, çoktan yaşamlarının bir parçası haline getirmişlerdir.

Hal böyleyken, yapılan yardımlar, yatırımlar, bağışlar medyada kendisine geniş yer bulurken, suç işleyerek kazanılan milyarlarca doların, yasal sisteme nasıl sokulup "aklandığı" konusunda pek az şey biliriz.

Örneğin zor durumdaki futbol kulüplerine taze para sağlamanın, büyük paralar ödeyerek futbolcu transfer etmenin, futbolcunun servetine servet katan imaj hakları sözleşmelerinin birer karapara aklama yöntemi olarak kullanılabileceğini, "hayırsever işadamlarının" da birer karapara aklayıcısı olabileceğini hiç düşündünüz mü?

İşte tamda bu noktada Ekonomik İş birliği ve Kalkınma Teşkilatı'nın (OECD) karapara aklamayla mücadeleyi yürüten Mali Eylem Görev Gücü (FATF), "Futbol Sektörü Aracılığıyla Karapara Aklama" konulu raporuyla, futbolun öteki yüzünü ortaya koymuş. 

Rapora göre, son 20 yılda sadece eğlence veren bir sektör olmaktan çıkan futbol, küresel bir endüstri haline dönüştü.

Futbolun artan iktisadi önemi de, sektöre yapılan yatırımları artırdı. Ancak bu durum, suç ekonomisi aktörlerinin de futbolla ilgilenmesine yol açtı.

Futboldaki hızlı para akışının sonuçları

FATF'ın Futbol Sektörü Aracılığıyla Karapara Aklama Raporu, futbol endüstrisinin büyüklüğünün önemli bir para akışına neden olduğunu, bunun da hile, yolsuzluk, vergi kaçakçılığı ve karapara aklamayı beraberinde getirdiğini ifade ediyor.

Raporda, futbolun yasadışı faaliyetlerde kullanımına olanak veren zayıf yönler de şöyle sıralanıyor:

* Futbol pazarına girmek çok kolay. Girişte engeller ya yok ya da çok az.

* Futbol sektöründen gelir elde edenlerin sayısının fazla olması:

Uluslararası transferler ile televizyon ve sponsorluk gelirlerinin çok hızlı yükselmesi, futbolcu alım satımlarını, menejerlerin, sponsorların ve futbolla ilgilenen diğer kişilerin sayısını artırdı. Bu da para akışında hileli işlemlerin gizlenmesini kolaylaştırdı.

Raporda, futbol sektöründe karapara aklama amacıyla kullanılan yöntemler hakkında da şu değerlendirmeler yapılmış:

* Futbol kulübü sahipliği:

Karapara aklayıcıları, futbol kulüplerini mükemmel bir karapara aklama aracı olarak görüyor. Nakit paranın döndüğü her sektörde olduğu gibi, futbolda, karapara aklamaya elverişli bir ortam sunuyor.

Transfer bedellerindeki kontrolsüz artış

* Futbolcuların transfer bedellerinin rasyonel olmayan ve kontrolsüz şekilde artması. Özellikle transferler, karaparanın aklanması için çeşitli fırsatlar sunuyor.

Transfer pazarı ve futbolcu sahipliği:

Uluslararası transfer pazarı sürekli olarak genişliyor. Futbolcu transferleri, vergi kaçırmaya, hatta bu işlemlerin içine gizlenerek hileli işlemlerde bulunmaya ve karapara aklamaya olanak veriyor. Transfer bedelleri de olduğundan yüksek gösterilebiliyor.

FIFA'ya kayıtlı 4 binden fazla futbol acentesi olmasına rağmen, bunların faaliyetleri konusunda herhangi bir sınırlama bulunmuyor.

Futbol kulüplerinin finansman gereksinimi:

Sektörün büyümesine rağmen birçok Spor kulübü hala finansal yönden sıkıntı çekiyor. Bu da kulüplerin şüpheli kişilerin para tekliflerini kabul etmesine neden oluyor. Futboldaki "maçı kazanan bütün pazarı kazanır" mantığı, 1 maç kaybedince gelirlerdeki azalma, kulüpleri, kara para aklayıcılarının hedefi haline getiriyor. Finansal zorluk içindeki kulüplerde, "finansal doping"e gereksinim duyuyor.

Yolsuzluklar:

Kumar gelirlerinin elde edilmesi için maç sonuçlarının organize edilmesiyle kulüplerin lig sıralaması bile değişebiliyor.

* Bahis oyunları:

Bu oyunlar spor için önemli bir kaynak. Ancak bahis oyunlarıyla, spor faaliyetlerinde maç sonuçları ayarlanabiliyor, değiştirilebiliyor. Bu hem yasadışı süreçlere neden oluyor, hem de karapara aklama amacıyla kullanılıyor.

Bahis oyunlarında internetin kullanılması da para aklama riskini artırıyor. Örneğin 2008 yılında Asya'da Interpol'un dahil olduğu yasadışı bir futbol bahsinde bin 300 kişi tutuklandı. Bu olayda 16 milyon dolar nakit para ele geçirilirken, yapılan işleminin parasal boyutunun 1.5 milyar dolar olduğu tahmin ediliyordu.

* Büyük hacimli işlemler yapılması:

Özellikle uluslararası transfer piyasasında yapılan büyük hacimli işlemler, ulusal futbol organizasyonları tarafından kontrol edilemiyor. Uluslararası transferlerdeki para akışında vergi cennetleri de kullanılabiliyor.