Kürt halk ÅŸarkıları yıllardır kültürel asimilasyona uÄŸratılarak TürkçeleÅŸtiriliyor. ‘Kul Hakkıdır’ demeden buna birde Türkçe ilahilere çevirdikleri Kürtçe ÅŸarkıları eklediler.
Müzik, edebiyat, sinema, resim, tarihi kiÅŸiliklerin baÅŸta yer aldığı Kürt kültürünü çalan çalana… Kültürel hırsızlık devam ediyor.
TürkçeleÅŸtirme ilk olarak 1926’da baÅŸladı. Günümüzde anonim olan Kürt halk ÅŸarkılarının yanı sıra Kürt sanatçılarına ait eserler kaynak belirtilmeden ve telif hakkı karşılanmadan Türkçeye çevrilip okunuyor. Kürtçeden aşırdıkları ÅŸarkıları milliyetçi ÅŸarkılara çevirenler bile var. Kürtçeden aşırma parçaları "Dizaya Tirk'an" adlı YouTube kanalının videolarında yer alan kayıtları dinleyebilrisiniz.
Kürtçe ÅŸarkıları çevirip Türkçe okumanın yanı sıra son zamanlarda buna birde Kürtçeden aşırma ÅŸarkılarla ilahiler de eklendi. Böylece hem dünyayı hem de ahireti garantiye almaya çalışanlar da ortaya çıktı.
Ä°ÅŸte Kürtçe ÅŸarkılardan çevrilen ilahilerden bazıları:
Dersim bölgesine ait anonim ÅŸarkı Elkajiyê /"Bir görseydik seni",
Anomin ÅŸarkı "Ximximê torevana" / "AÅŸkın ile Aşıklar".
Anomin şarkı "Dilbera'm Dilber" / "Ağlaya Ağlaya,
Anomin ÅŸarkı "Geliyê Zîlan"/ "Uçun KuÅŸlar Medine'ye",
Anomin ÅŸarkı "Bîngol Åžewitî”/ "Yusuf Yüzlüm"
Anonim ilahi "Hawar Geylanî" / "Havar Geylanî"
Sanatçı Diyar ait "Erdalê min" / "Ey Nefsi SerkeÅŸ"
Sanatçı Diyar ait "Pîroz Be" / "Gül Yüzlü"
Bestesi sanatçı Aram Tigran'a ait "Ay Dîlberê" / "Medine Gülü"
Anomin ÅŸarkı "Yara Min Tu RewÅŸenî" / "Menzil'de Üç Minare"
Kendi dillerini ve kültürlerini baÅŸka bir kültürün ürününe dönüÅŸtürmeye çalışanlar:
Kürtçe ÅŸarkıları TürkçeleÅŸtirip ilk okuyan: Celal Güzelses, NeÅŸet ErtaÅŸ, Mehmet Özbek, Mukim Tahir, Ruhi Su, Kel Hamza, Muzaffer Sarısözen, Cemil Cankurt gibi isimlerdir.
Kendi dilleri olan Kürt müziÄŸine vefasızlık eden bu isimlere daha sonra Mahmut Güzelgöz, Kazancı Bedih, Nuri Sesigüzel, Ä°brahim Tatlıses, Burhan Çaçan, Ä°zzet AltınmeÅŸe, Selahattin Alpay, Atakan Çelik, Ahmet Sezgin, Mahsun Kırmızıgül, Celal Yarıcı, Songül Karlı, Ceylan, Küçük Emrah, Güler Işık, Hülya Süer, Belkıs Akkale, Özcan Deniz gibi sanatçılar eklendi. Bu listeyi çoÄŸaltmak mümkün…
Ä°ÅŸte TürkçeleÅŸtirilen Kürtçe eserlerden bir kaçı:
Hesen Zîrek – Ey NiÅŸtîman > Ruhi Su – Ankara’nın Taşına Bak
Marjan – Kevirê Dil > Ajda Pekkan – Baksana Talihe
Tahsin Taha - Cotkar > Mehmet Özbek “ Beyaz Gül, Kırmızı Gül”
Åžahiya Stranan – Edle > Ahmet Sezgin – Ay AkÅŸamdan Işıktır (yaylalar)
Ölürüm Türkiyem- (Koma Denge Qamışlo- Dayê)
Hesen Zîrek – Yallah Åžufer, Ä°brahim Tatlıses – Yallah Åžoför
Sibeye Newroze- mendilim yele yele-Burhan Çaçan
Serhildan jiyane- Beraber, Beraber- Burhan Çaçan
Ez kevok im - hele yar zalım yar-İzzet Altınmeşe
Risteme Ä°sko - Min te ditibu > Gönül Dağı-NeÅŸet ErtaÅŸ
Bitlis’in önünde BaÄŸlar- Welat çiqa xweÅŸû rinde
Nure - çay içinde adalar
Rindike - kara üzüm habbesi- Ä°brahim Tatlıses
Ximxime - aÄŸrı dağından uçtum
Zeriyamin - uzun uzun kamışlar
Ninno - karanfil deste gider
Naze - nazey nazey
Cane cane - caney caney
Nabikeve - bu tepe kumlu tepe
Yara min - cümbüllü
Seyran mangi - aÄŸlama yar aÄŸlama
Lo verde - makaram sarı bağlar
Le xanim - le hanım
Dera sore - daÄŸlar duman oldu
Ax wey lo - yaylanın soğuk suyu
Lorke lorke - diyarbakır güzel baÄŸlar
Porzerin - toycular
Yar yeman - ay akşamdan ışıktır
Yek mumik - bir mumdur
Rabe cotyar - beyaz gül kırmızı gül
Sineme - zap suyu
Esmera min - kibar yarim esmerim
Çawe ciwan e leyla - çavuÅŸ kızı leyla
Bu listeyi sayfalarca uzatmak mümkün…
Kürt doÄŸup Türk ölen, yaÅŸamaya devam eden, bütün ÅŸarkıların, bütün insanların, bütün siyasetlerin ruhuna el-fatiha...