İstanbul WOW Otel Convention Center'da düzenlenen toplantıya SERKA adına Serhat Kalkınma Ajansı Yönetim Kurulu Başkanı ve Ağrı Valisi Sayın Dr. Mehmet TEKİNARSLAN, Yönetim Kurulu Üyesi ve Kars Valisi Günay ÖZDEMİR, SERKA Genel Sekreteri Doc. Dr Hüsnü KAPU, SERKA Kars YDO Koordinatörü Evren DEMİR, SERKA Ardahan YDO Koordinatörü Nurullah KARACA, SERKA Ağrı Koordinatörü Ceren KURĞA ve SERKA Iğdır Koordinatörü Burak AYDOĞDU, İstanbul'da yaşayan Iğdır Eski Milletvekili Prof Dr. Dursun AKDEMİR, İstanbul KAI Vakfı İşadamları Konseyi Başkanı Yılmaz ULUBEYİ, KAI Vakfı Eski Başkanı Turan ÇELİK, Çağrı Marketleri Yönetim Kurulu Başkanı Mahmut KARA, Delta Yatırım Holding'ten Güven DELİBALTA' Kars Ardahan Iğdır Kalkınma Vakfı Yönetim Kurulu Üyesi Celal Uygur, HAZAR El Aletleri Ve metal Sn. Tic Ltd. Şti sahibi Cemal Uygur, SINIR TV. Yönetim Kurulu Üyesi Gazeteci Yazar Mustafa Küpeli, İMKON Diş Tic. Tekstil ve San. Ltd.ti Kurucusu İsmail Mehel, Gökkuşağı Yapı Malzemelerinin yönetim kurulu başkan Yardımcısı Kemal Avcı, Işılay TEKSİT Kurucusu Taner Apaydın, TERMO MESH Şirketinin Yönetim Kurulu Üyesi Ali Ülvi Büküroğlu, Uğurlu Danışmanlık şirketinin Genel Müdürü Gülgün Korkusuz, Fırat Tekstil LTD Şti nin sahibi Sönmez KÜPELİ, İş kadın Sadet Garan, Beylikdüzü Kars Ardahan Iğdır Dernek Başkanı Gürsel İlgüz, adını yazamadığımız iş dünyasından önemli simaları katıldı.

Toplantıda Ajans olarak bölgedeki değişim ve gelişim ile ilgili yatırımcılar ilk elden bilgilendirildi ve Ajansın %50 HİBE desteği sağladığı 2015 Yılı İktisadi Gelişme Mali Destek Programları tanıtıldı.

  

Dr. Hüsnü KAPU; Kars yatırıma bakir bir bölge

SERKA Genel Sekreteri Doç. Dr. Hüsnü KAPU, açılış konuşmasında 2010 yılında faaliyete başlayan Serhat Kalkınma Ajansının Ağrı, Ardahan, Iğdır ve Kars İllerinin sosyal, ekonomik ve kültürel kalkınmasına katkıda bulunmak üzere kurulduğunu söylemiş ve bu kapsamda Ajansın bu alanlarda çalışmalar yürüttüğünü ve projelere katkı sağladığını dile getirmiştir. Sayın KAPU; "Hem Bölgemizin yatırım ortamını hem de sağlamış olduğumuz destekleri Bölge dışında da tanıtmak ve özellikle özel sektör yatırımcılarını bilgilendirmek amacıyla bu ve benzeri toplantılar düzenleyeceğiz. Toplantılarımızda siz değerli işadamlarıyla bir araya gelerek hali hazırda yatırımlar yönünden bakir olan Bölgemiz hakkında sizleri birinci elden bilgilendirmeyi amaçlıyoruz. Sizleri Bölgemizdeki değişimi ve yatırım potansiyelini öncelikle yerinde görmek üzere Bölgemize davet ediyorum.

Ajans olarak bu ziyaretlerinizde her türlü yardımı yapmayı da size taahhüt ediyoruz. Bu ziyaretlerden beklentimiz hemen bir yatırıma başlamasanız bile gözlemlerinizi başka kişilere aktarmanız. Ajans olarak iş adamlarımızın Bölgemize yönelik yapacağınız her türlü faaliyete Ajans olarak katkı sağlayacağımızı tekrar vurgulamak isterim. Toplantıya katılımınız için teşekkür eder saygılarımı sunarım."

Vali ÖZDEMİR: Kars yakında bölgenin ekonominin merkezi olacaktır.

SERKA Yönetim Kurulu Üyesi ve Kars Valisi Günay ÖZDEMİR konuşmasında; "Bölgemizin kalkınması için avantajlarımızı ve İstanbul'daki bilgi birikimini nasıl kullanabileceğimizi sizlere birlikte değerlendirmek için buradayız. Tarihi olarak Bölgenin hem kapısı hem de merkezi olan Kars önümüzdeki yıl Bakü Tiflis Kars Demiryolunun faaliyete geçmesi ile tüm Doğu Anadolu ve Kafkasya için önemli bir ekonomik merkez olma şansı yakalayacaktır. Bu hattın faaliyete geçmesi ile yıllık 1 milyon insanı bölgemize gelecek ve Bölge Çin ile Avrupa arasındaki yük taşımacılığında önemli bir geçiş noktası olacaktır. Hali hazırda İstanbul'da ve Anadolu'da bulunan ve dünyadaki ekonomik krizden etkilenen işadamlarımız Kafkasya ve Orta Asya ile daha fazla çalışma şansı bulacaktır. Kars Lojistik Merkezi'nin şuan kamulaştırması yapılıyor ve 2015 yılında inşaatı başlayacak. Amacımız Bölgede bir de Serbest Bölge oluşturmak ve Bölgeyi yatırımcılar için daha cazip hale getirmektir.

 

" Serhat Kalkınma Ajansının Bölge için büyük bir şans olduğunu, Ajansın yaptığı çalışmalarla bölgenin yatırım potansiyelinin ortaya çıkartılması ve yatırımcıların bilgisine sunulması konusunda hazırladığı raporlar ve yaptığı organizasyonlar yaptığını ve Ajansın yatırımlara verdiği hibe destekleri ile Bölge için çok önemli bir kurum olduğunu söylemiştir. Vali ÖZDEMİR, Bölgemizin yatırım ve yatırımcı yönünden oldukça bakir olduğunu ve Bölgedeki gelişmelerin Bölgeyi özel sektör yatırımcıları için daha cazip hale getirdiğini ifade etmiştir. Kars özelinde mevcut turizm ve hayvancılık potansiyelinin yanı sıra açılan sınır kapıları, kara ve demiryolları ve Kars Lojistik Merkezi ile Bölgenin yatırım ortamının geliştiğini ve devlet olarak sağlanan hibe, destek ve teşviklerle bu gelişmenin desteklendiğini söylemiştir.

 

Vali Dr. Mehmet TEKİNARSLAN; Bölgemizin potansiyel yatırım alanları var.

 

SERKA Yönetim Kurulu Başkanı ve Ağrı Valisi Sayın Dr. Mehmet TEKİNARSLAN;"Ajanslar Türkiye'nin bölgesel kalkınmasına katkı sunan uzmanlık kuruluşlarıdır. Ajanslar uzmanlık kuruluşları olup yatırımcılara bilgi, belge ve destek sunan kuruluşlardır. Bölgemiz hali hazırda gelişmişlik sıralamasında geri de bulunsa da yatırım için birçok potansiyele sahiptir. 

Yatırım yapacak kişilerin hemşerilik duygusunun ötesinde karlı ve çalışır bir işletme oluşturması Bölgemiz açısından daha yararlı olacaktır. Ajansımız ve devletimiz yaptığı çalışmalarla sizler için en uygun yatırım ortamının oluşması ve yatırım imkânları ile ilgili detaylı olarak bilgilenmenizi sağlamak amacıyla çalışmaktadır. Bize düşen Bölgemizde yapılan özel sektöre yatırımlarına bir okul, bir sağlık tesisi, bir yol yapıyormuşuz gibi sizlerin yatırımlarına öncü olmak ve katkı sağlamaktır.

Dünya nüfusundaki artış gıda ve suyun önemini giderek arttırmaktadır. Bu bakımdan Ağrının sanayileşmemesi Ağrı'nın avantajıdır. Türkiye için her ilin sanayileşmesinin şart olmadığını ve Ağrı'nın enerji, termal, madencilik ve organik tarım alanlarında yeterince yatırım imkânı sunduğunu düşünüyorum. Güvenlik algısının olumluya dönmesi özellikle turizm ve madencilik alanlarında Bölgemizi yeni yatırımlar için cazip hale getirmiştir. Ağrı Diyadin'de 20 dekarlık dünyanın en modern serası yapıldı ve önümüzdeki yıllarda bu alan 200 dekara çıkacak ve organize tarım bölgesi ilan edilecek.

Şuan 84-85 derecede boşa akan su bu serada ısıtma için kullanılacak. Bölgemize yatırım yapmak isteyenlere şunu söylemek isterim. Hemşerilik duygusu iyi bir motivasyon kaynağı olsa da para kazanamayacağınız bir yatırım yapmayın. Bölgemizin potansiyel yatırım alanları var ve Ajansımız bu alanlarla ilgili size her türlü bilgi ve desteği sağlamaktadır. Bu imkânları değerlendirerek sürdürülebilir işletmeler kurmanızı bekliyoruz. Katılımınız için teşekkür eder, saygılarımı sunarım".

Evren DEMİR; SERKA Bölgede potansiyeli harekete geçirmektir.

Açılış konuşmalarının ardından Kars Yatırım Destek Ofisi Koordinatörü Evren DEMİR yaptığı sunumda SERKA'nın faaliyetleri, Bölgenin yatırım ortamı ve güncel gelişmeler ile yatırımlara sağlanan destekler hakkında katılımcılara bilgi verdi. DEMİR konuşmasında SERKA ile ilgili aşağıdaki bilgileri verdi:

"SERKA'nın en önemli amacı Kars, Ardahan, Iğdır ve Ağrı illerinden oluşan TRA2 Bölgesi'nin yerel potansiyeli harekete geçirmektir. Ajansımızın kuruluşundan bu yana geçen beş yıllık süre içerisinde bu amacımıza yönelik çeşitli kurumlarla birçok işbirliği, eğitim, araştırma, yayın, organizasyon, program ve proje geliştirme ve uygulamaları yaptık.

Bu çalışmalarımızdan bazılarını özellikle vurgulamak isterim. Örneğin Bölgemizdeki girişimcilerin bilgi seviyelerinin arttırılması ve girişimlerine destek sağlanması amacıyla KOSGEB ile 2011 yılında işbirliği yapılmış ve 3 yıl içerisinde Bölgemizdeki 26 il ve ilçe merkezinin 21'inde toplam 71 adet Uygulamalı Girişimcilik Eğitimi düzenledik. Bu eğitimlere 2.070 kişi katıldı. Kars'ta düzenlediğimiz ilk on Uygulamalı Girişimcilik Eğitimine katılan 18 kişi KOSGEB'ten 30.000 TL'ye kadar hibe desteği alarak işyerini kurdu.

SERKA, tarım, sanayi, turizm, sağlık, ticaret, hayvancılık, uygun yatırım alanları, turizm rota çalışmaları gibi çeşitli saha çalışmaları ve araştırmalar yapmış, bunlarla ilgili 50'den fazla rapor ve çalışma çeşitli dillerde yayımlanmıştır. Yapılan çalışmaların tamamına Ajansın www.serka.gov.tr adresinden ulaşılabilir. Ajansımız dört ilde bulunan Yatırım Destek Ofisleri ile yatırımcılarımıza danışmanlık, resmi kurumlarda iş takibi, teşvik belgesi hazırlanması, diğer kurum destekleriyle ilgili bilgilendirme ve yardım hizmetleri vermektedir.

Her il ayrı ayrı hazırlanmış olan Uygun Yatırım Alanları çalışmaları, Girişimciler İçin İş Kurma Rehberi ve İş Dünyası İçin Gürcistan ve İran Rehberleri ile TKDK, KOSGEB, İŞKUR, KGF, Ekonomi Bakanlığı gibi kurumların desteklerinin anlatıldığı rehberler yatırımcılarımızın kullanımına sunulmuştur. Ajansımız Bölgemizin turizm olanaklarının daha fazla değerlendirilmesi amacıyla turizm rota kitapları, broşürler ve tanıtım rehberleri hazırlamakta ve bu yayınları yurtiçinde ve Rusya ve Ukrayna başta olmak üzere çeşitli ülkelerdeki turizm fuarlarına katılarak ilgili kişi ve kurumlara ulaştırmaktadır. Ajans olarak Bölgemizin Avrupa Birliği hibelerinden daha fazla yararlanabilmesi amacıyla bugüne kadar 5 ayrı projeye başvuru sahibi ve yürütücü olarak katkı sağlanmış olup 9,65 milyon €'luk bütçeye sahip Tarihi Kimliğiyle Kars Kent Projesi ile 9,4 milyon €'luk Doğu Anadolu'da Pazar Odaklı Bir Strateji Çerçevesinde Süt Ürünleri Küme Geliştirme Projeleri bölgemizdeki turizm ve sanayi alanlarındaki en büyük Avrupa Birliği destekli yatırımlar olacaktır.

Ajansımız uygulamış olduğu KOBİ'lere yönelik Mali Destek Programları için bugüne kadar404 başvuru almış ve 115 projeye toplam 25 milyon TL hibe sağlamış ve Bölgemize 52,5 milyon TL'lik yatırım yapılmasını sağlamıştır. Ayrıca Hayvancılık alanındaki yatırımlar için 64 proje başvurusundan 19 tanesine, Kurumsal Kapasite Gelişimi (KUBES) Mali Destek Programı için 106 projeden 38 tanesine ve Küçük Ölçekli Altyapı Yatırımları için 105 proje başvurusundan 33 tanesine hibe desteği sağlanmıştır. Tüm Mali Destek Programları için alınan 683 proje başvurusundan 209 tanesine toplam 52,7 milyon TL hibe desteği sağlanmış ve 99 milyon TL'lik yatırım hayata geçirilmiştir.

Mali Desteklerin yanı sıra Ajansımız desteklediği toplam 147 Teknik Destek projesi ile bölgemizdeki kurumların ve STK'ların çeşitli konularda eğitimler almasını sağlamıştır. Bugüne kadar Doğrudan Faaliyet Destek programı kapsamında desteklenen 28 adet proje ile Bölgede çeşitli konularda araştırma, saha çalışması ve fizibilite raporlarının oluşturulması sağlanmıştır.

2015 yılı Mali Destek Programları kapsamında bu yıl 5 milyon TL'lik bütçe KOBİ yatırımlarının desteklenmesi için kullanılacak olup imalat sanayi ve turizm alanlarındaki yatırımlara %50 hibe desteği sağlanacaktır. Proje başına 500.000 TL destek sağlanacak olup tekstil ve gıda sanayinde yeni başlayacak yatırımlarda destek tutarı 750.000 TL olacaktır. KOBİ'ler dışında bu yıl Ajans olarak Sosyal Kalkınma alanındaki projelere 8,8 milyon TL'lik bütçemiz ile destek olacağız. STK ve kamu kurumlarının Sosyal Kalkınma projelerine %85 oranında hibe desteği ile 350.000 TL destek sağlayacağız. Ayrıca Kamu kurumlarının Sosyal Kalkınma alanındaki Küçük Ölçekli Altyapı yatırımlarına ise %75 oranında hibe desteği ile 750.000 TL destek sağlayacağız."

Konuşmasında Bölgede yatırımlara destek sağlayan diğer kurumların da desteklerini hakkında bilgi veren DEMİR, TKDK'nın özellikle besicilik ve süt üreten çiftliklerin kurulumu için sadece Kars'ta 35 adet projeye destek verdiğini, turizm ve diğer alanlardaki projelerle birlikte sadece Kars'ta 60 adet projenin TKDK'dan 42,3 milyon TL hibe desteği alarak 70,3 milyon TL'lik yatırım yapıldığını ifade etmiştir. Bölgede yapılacak yatırımlarla ilgili özellikle yüksek istihdam içeren sektörler için en büyük desteğin Yatırımlarda Devlet Yardımları (Hazine Teşviki) kapsamında sağlandığını dile getiren DEMİR, son beş yılda alınan 234 teşvik belgesinin toplam yatırım tutarının 1,6 milyar TL olduğu ve 7.497 kişinin bu yatırımlar sonunda istihdam edileceği bilgisini vermiştir. Yatırımcılar, Hazine Teşvik Belgesi kapsamında yapılan yatırımlarında KDV istisnası, gümrük vergisi muafiyeti, yatırım dönemi de dâhil olmak üzere %40'a varan kurumlar vergisi muafiyeti, yatırım yeri tahsisi, kredi faiz desteği ileyişçi ücretleri için 9-10 yıl üst limit olmaksızın uygulanacak sigorta primi ve gelir vergisi stopajı desteklerinden yararlanabilmektedir. İşçi ücretlerinde sağlanan destekler asgari ücretli bir işçinin maliyetini 568 TL yani %40 oranında düşürmektedir. Sayın DEMİR, örnek bir destek hesaplaması olarak yatırım tutarı 1 milyon TL, istihdam sayısı 40 kişi olan bir yatırım için toplam geri dönüşün en az 2,99 milyon TL (%300) olacağını söylemiştir.

Yatırım Teşvik Belgeli Örnek Yatırım:

Sabit Yatırım Tutarı: 1.000.000 TL, İstihdam: 40 kişi

Destek Unsuru Destek Tutarı Not KDV istisnası

126.000 TL Gümrük Vergisi Muafiyeti 0 TL

(Makineler yerli) Yatırım Yeri Tahsisi 0 TL

(Arazi var) Faiz Desteği 147.000 TL

Vergi İndirimi 350.000 TL (OSB + 50.000)

İşçi İçin Yapılan Ödemeler 2.370.000 TL (OSB + 237.000)

Toplam Destek Miktarı 2.993.000 TL (OSB + 287.000)

Destek Yoğunluğu %  300 (OSB % 328)

Sunumun son bölümünde Bölgedeki gelişimle ilgili bilgi aktaran DEMİR,katılımcılardan gelen soruları da yanıtlamıştır. Bölge ile ilgili en önemli gelişmelerden bazıları şu şekilde sıralanmıştır.

1990 yılında 1.099.248 olan bölge nüfusu 2014 yılında 1.138.766'a yükselmiş. Toplam nüfusta önemli bir artış olmamasına rağmen şehirleşme oranı aynı dönemde %34,5'den %50,3'e yükselmiştir.

1990'da bölgede hiç üniversite bulunmazken 2014 yılında dört ilde bulunan üniversitelerde 30.000'in üzerinde üniversite öğrencisi ve 2.000'nin üzerinde akademik personel vardır.

Bölgemizde bulunan Kars, Ağrı ve Iğdır Havaalanlarından her gün İstanbul'a 4, Ankara'ya 3 ayrı sefer düzenlenmektedir. 

 

Bölgemiz halen aktif olarak kullanılan Gürbulak, Dilucu ve Türkgözü Sınır Kapılarının yanı sıra 2015 yılında açılacak Aktaş Sınır Kapısı ve 2016 yılında faaliyete geçecek Bakü-Tiflis-Kars Demiryolu bağlantısı ile komşu ülkelere güçlü bir ulaşım ağına sahip olacaktır.

2016 yılında faaliyete geçecek ve ilk etapta 1 milyon yolcu ve 6,5 milyon ton yük taşınacak Bakü-Tiflis-Kars Demiryolu Hattının ile Kars 1,5 milyon nüfuslu bir başkente (Tiflis) 1,5 saat ve 2 milyon nüfuslu başka bir başkente (Bakü) 4 saat mesafede olacaktır. Türkiye'de başka hiçbir şehir böyle bir kara ve demiryolu bağlantısına sahip değildir.

Bölgemiz şuan proje aşamasında olan Kars-Iğdır-Nahcivan-İran ve Trabzon-Kars Demiryolu Hatları ile şuan uygulama aşamasında olan Ankara-Sivas hızlı tren hattının Bölgemize ulaşması ile hem doğu-batı hem de kuzey-güney hatlarının kesişim noktasında yer alacaktır.

2015 yılında inşaatı başlayacak olan KARS Lojistik Merkezi ve ulaşım imkânlarındaki diğer gelişmeler Bölgemizi hem yurtiçi hem de yurtdışı ticaretin en önemli üstü haline getirecektir. Kars Lojistik Merkezi ülkemizin Kafkasya ve Orta Asya arasındaki ticaretinin yanı sıra Çin ile Avrupa Birliği arasındaki tüm ülkelere hizmet sunacaktır.

Bölgemizdeki 4 ilde de OSB'ler yatırımcılarımızın kullanımına sunulmuş olup Kars'ta Tarıma Dayalı İhtisas (Besi) OSB'nin inşaatına 2015 yılı içerisinde başlanacaktır.

Ülkemizdeki büyükbaş hayvanların %8,5'i, koyunların %7,7'si ve kazların %36,5'i Bölgemizde bulunmakta ve ülkemizin inek sütü üretiminin %7,1'i, koyun sütü üretiminin %8,4'ü ve bal üretiminin %1,5'i Bölgemizde yapılmaktadır.

 

Gürbüz KÜPELİ-İstanbul/Siyasal Birikim