Yerli Patates Tohumu 2015'te Hazır

RENA NURİ - Tarım Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürü Masum Burak, yerli patates tohumu üretimi çalışmalarının sürdüğünü belirterek, "2015'te ilk milli patates çeşidimizi çiftçimize vereceğiz. Türkiye, 2015'te ihtiyaç duyacağı patates tohumunun tamamını yurt içinde üretecek. İhracat da yapacağız" dedi.

AA muhabirinin sorularını yanıtlayan Burak, bitkisel üretimde en önemli unsurun tohum olduğunu, Türkiye'nin sürekli dövizle tohum almak zorunda kaldığını söyledi. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının, bu alandaki çalışmalar için tarımsal araştırma enstitülerini kurduğunu ifade eden Burak, şöyle devam etti:

"Türkiye'de kamu alanında en güçlü araştırma sistemi, Bakanlığın araştırmalarıdır. Elimizde 55 araştırma enstitüsü, istasyonuyla göreve devam ediyor. Buralarda 2 bin 200 civarında araştırmacı personelimiz var. Hedefimiz sektörün ihtiyaç duyduğu pazar odaklı sorun giderici konularda tarımın her alanında uygulamalı araştırma yapmak. Bu Ar-Ge konularının önemlilerinden biri de bütün bitkisel üretimlerde tohum geliştirmek. Tohum çeşidini ancak ıslah çalışması yaparak geliştirebilirsiniz."   

Burak, Türkiye'de hububat ve bakliyat tohumlarının yüzde 95'inin yerli olduğunu, bu türlerin ihracatının da yapıldığını bildirdi. Sebze tohumculuğuna ilişkin bilgi veren Burak, açıkta sebze tohumunun da yüzde 80-90'ının yerli olduğunu kaydetti. Örtü altındaki sebzelerin ise 2004'te yerli oranının yüzde 10, yabancı oranının yüzde 90 olduğunu anlatan Burak, Bakanlığın üniversitelerle ortak projeler geliştirerek yerli tohum oranını yüzde 45-50'lere yükselttiğini, bazı firmaların ihracat yapmaya başladığını ifade etti.

Yılda 4,5-5 milyon ton üretim

Masum Burak, yaklaşık 150 yıl önce Türkiye'ye getirilen patatesin yılda 4,5-5 milyon ton üretildiğini belirterek, bunun üretimi için yılda yaklaşık 20 bin ton orijinal tohuma ihtiyaç duyulduğunu söyledi. Firmaların orijinal tohum ithal ettiklerini anlatan Burak, "Bunun için her sene ortalama 20 milyon avro ödeniyordu. Bakanlığa bağlı Niğde Patates Araştırma İstasyonu Müdürlüğü, 11 patates tohumu üretim firmasıyla beraber, aşağı yukarı 3 milyon liraya yakın bir bütçeyle 2005-2010 yıllarında çalışma yürüttü. 280 bin hektarlık alan belirledik. Sivas, Kayseri, Konya, Tokat, Kahramanmaraş, Eskişehir, Erzincan, Erzurum, Kütahya ve Niğde'de bu alanlar belirlenerek tohumculuk firmalarına 'tohum üretecekseniz buralarda üretin' şeklinde talimat gönderdik. Böylece tohumun hem verimi ve kalitesi yüksek olacak hem de hastalık ve zararlardan arınmış olacaktı" diye konuştu.

 Burak, daha sonraki aşamada pilot tohum üretim altyapı tesisleri kurduklarını, test ettikleri bu sistemin son derece başarılı çalıştığını anlattı. Patates tohumu üretim altyapısının 3 büyük firma tarafından kurulduğunu kaydeden Burak, "2009'da yüzde 10 olan dışardan tohum ihtiyacını hemen üretebilme şansına sahip olduk. Firmalarımız TİGEM'le ortak üretime geçerek ilk defa 2012 yılında 2 bin 300 ton patates tohumu ihracı gerçekleştirdi. 2015 yılında araştırma enstitülerimiz, özel sektör firmaları ve TİGEM'in ortak çalışmalarıyla artık Türkiye, ihtiyaç duyacağı patates tohumunun tamamını yurt içinde üretecek" ifadelerini kullandı.

"Henüz yerli tohumumuz yok"

Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürü Burak, ürettikleri patates tohumlarının yabancı olduğuna dikkati çekti. Türkiye'nin henüz yerli patates tohumu bulunmadığını, bundan sonraki aşamada yerli tohum üretmeyi hedeflediklerini belirten Burak, sözlerini şöyle tamamladı:

"516 bin tane melez elde ettik. Bunların arasından 2 tane seçtik ve bu sene başında tescile sunduk. Tescil aşaması devam ediyor. 2 yıl sürüyor tescil süresi. 2015 yılında ilk milli patates çeşidimizi çiftçimize vereceğiz. Her sene inşallah tescile 2 çeşit vereceğiz. Patates tohumunu Türkiye'de üreterek bu konuda tamamen bağımsız hale getireceğiz, ihracat da yapacağız" - Ankara