Iğdır’da Kadının Yaşamdaki Rolü
Iğdır’da Kadının Yaşamdaki Rolü
Iğdır ve çevresinde kadına yönelik baskıcı anlayışlara pek rastlanmaz. Aksine kadın özgürdür. Kadın, saygın bir yere sahiptir. Kadına el kalkmaz ve kurşun sıkılmaz. Toplumda saygın bir yere sahip olan kadın aynı zamanda kabile ya da aşiret hayatında da önemli bir yere sahiptir.
Çok kere, bir aşiret reisi veya aile reisi öldüğünde, kadın kocasının yerini alır. Özellikle Kürt yurttaşlarımızda kadın kabile hayatındaki bütün önemli olaylara katılabilmekte ve hatta zaman zaman bazı kabilelerin kadın önderleri de görülmektedir. Çeşitli aşiretlerinde reislik yapmış Perihan, Adile, Şemse, Fasla, Fatma Reş (Kara Fatma) gibi “Hatun”ların isimleri günümüze kadar gelmiştir.
Yöremizde birçok insan annesinin adıyla anılmaktadır. “Meryem’i oğlu Ahmet, Zeyneb’in Oğlu Salih” gibi. Hatta bazı aşiret isimleri dahi yıllar geçmiş olsa dahi o aşiretin kadın reisinin adı aşirete verilmiştir. İlimizdeki “Gızkan” Aşireti gibi... Bu isim ailenin saygın ismi olarak öne çıkan kadının adı olan “Gızê Hanım”’dan gelmektedir.
Iğdır ve yöresinde yönetim bazında etkin olan kadın, aynı zamanda evinin de hanımıdır. Aile içinde etkinliği oldukça fazladır ve fikirleri önemsenir, saygı duyulur. Kadın aynı zamanda evine bağlı bir yapıya da sahiptir.
Hem yaylacı hem de yerleşik ailelerde kadın, iş alanında da aktif bir rol almakta ve aile ekonomisine katkı sunmaktadır. Üretimde, birinci derecede etkisi vardır. Kadın, aynı anda çok sayıda işin üstesinden gelmektedir. Evin her günkü işinden başka yakacak tedariki, hayvanları sağmak, yağ, peynir yapmak; şal, kilim, çadır dokumak, çorap örmek kadınlara düşer. Tarla işlerinde de erkekle birlikte çalışır. Kadının boş vakti yoktur; hiç işi bulunmadığı vakit iplik büker; kese, bel kuşağı, saç bağı dokur. Memurdur, idarecidir, İş kadını olarak Şirket yönetir, iş yeri çalıştırır v.s…
Toplumumuzda sağlam bir karaktere sahip olan Kadınlar, kızlarını oldukça disiplinli yetiştirirler. Yöremizin kızları her zaman ciddi ve kendilerinden emindirler. İnsanlardan uzak değil, aksine son derece sosyaldirler.
Kadının kendisine olduğu gibi saçına da dokunulmaz. Geleneğimizde yer alan üç kıl’a dokunulmaz, “Kadının saçına, Erkeğin bıyığına ve atın kuyruğuna” deyimi atasözü gibi kültürümüze işlenmiştir. Kadının kendi gibi saçı da kutludur. Kavgalarda kadın başörtüsünü ortaya attı mı kavga sona erer. Kan davalarında ise kadının saçı tepsi üstünde geldi mi o kan davası barış ile nihayetlenir. Yöremizde kadınları yücelten yaygın olarak bilinen atasözlerinden birisi ise “Şêr Şêre Çi Jine Çi Mêre” (Aslan aslandır. Ha Kadın Ha erkek) fark etmez” şeklindedir.
Kadınlar bir toplum için son derce hayat öneme sahiptirler. Ne yazık ki kadının konumu yeterince anlaşılamamış ve birçok toplulukta kadın geri plana itilmeye çalışılmıştır. Yöremizde ise kadın birçok konuda geri planda durmamış ve tutulmamıştır. Yaşamın birçok alanında aktif rol oynamaktadır. Bunun yanında günümüzde kadın yaşamın her alanında olduğu gibi hem kamuda hem de özel sektörde idarecilik yapmaktadır. Kadın Iğdır’da her alanda çalışarak üretime katkı sunmaktadır.
Nitekim ilimizde Kadınlar muhtar, İl Genel Meclis üyesi, belediye meclis üyesi, İş Kadını, Dernek başkanı, Belediye Başkanı ve milletvekili seçilmeyi başarmışlardır. Bu durum da yöremizde kadına gösterilen değerin ve saygının çok bariz göstergelerindendir.
muratakkus11@hotmail.com
